بررسی پایداری عملکرد دانۀ لاین‌ها و ارقام برنج با استفاده از روش امی (تأثیرات اصلی افزایشی و تأثیرات متقابل ضرب‌پذیر)

موفقیت در گزینش ارقام و لاین‌های دارای عملکرد مطلوب به‌شدت تحت تأثیر اثر متقابل ژنوتیپ و محیط قرار می‌گیرد. در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط در برنج، دوازده لاین برنج همراه با دو رقم شاهد به نام‌ فجر و ندا در نه محیط (سه منطقه و سه سال) از نظر عملکرد ارزیابی شدند. طرح استفاده‌شده، بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بود. در تجزیۀ واریانس اثر ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل آنها معنی‌دار بود. داده‌ها با استفاده از روش AMMI تجزیه‌وتحلیل شدند. در این روش دو مؤلفۀ اول اثر متقابل معنی‌دار و 66 درصد از واریانس اثر متقابل را توجیه کردند. نتایج نشان داد که عملکرد برنج تا حد زیادی تحت تأثیر فاکتورهای محیطی قرار می‌گیرد. ژنوتیپ 9 دارای عملکردی بیشتر از میانگین و از نظر اولین مؤلفۀ اثر متقابل کمترین مقدار را داشت که به‌عنوان لاین پایدار مشخص شد. نمودار دوبعدی مربوط به دو مؤلفۀ اول اثر متقابل نشان داد که لاین 9 در محیط‌های ساری سال 87 و آمل سال 87 دارای سازگاری خصوصی ‌بود. دو لاین 11 و 12 و رقم ندا در آمل و در سال 88 دارای بیشترین سازگاری خصوصی بودند. لاین‌های 4 و 8 در تنکابن سال 87 و 88 و آمل در سال 89 دارای سازگاری خصوصی بودند. لاین‌های 6، 7 و 10 و رقم فجر در سال 88 و 89 در ساری دارای سازگاری خصوصی بودند. لاین‌های 1، 2، 3 و 5 در تنکابن سال 89 دارای سازگاری خصوصی بودند. لاین‌های 2، 5، 7 و 12 و ارقام فجر و ندا نیز نسبت به سایر لاین‌ها از سازگاری عمومی بیشتری برخوردار بودند.